Eerlijk is eerlijk, het moet voor de mensen om me heen best lastig zijn. Want wie is Sandy nu precies? Ik moet bekennen dat ik het op het moment zelf ook niet goed weet. En als ik zelf geen idee heb, hoe moet het dan voor de buitenwereld zijn? Soms lijkt het wel of ik zo’n “multiple-personality-disorder” heb, of gewoon in het Nederlands: ik denk dat ik meerdere persoonlijkheden heb. Zo voelt het in ieder geval.
Zo is er de positieve, vrolijke Sandy; een jong meisje, een kind nog, met een groot hart. Een nieuwsgierig meisje dat veel lacht, overal voor in is, zich graag laat horen, enthousiast en hartelijk is. Ze borrelt over van energie en staat te trappelen om verder op ontdekkingsreis te gaan. Ze is onvermoeibaar. Het is de Sandy van de ongekende mogelijkheden. Alles kan, alles is mogelijk. Maar ze is nog klein, fragiel en kwetsbaar. Zij is open, geeft zich bloot en ziet geen gevaar. Ze geeft zich compleet aan iedereen die haar voor zich weet te winnen. Ze is nog niet zo standvastig en is nog makkelijk uit het veld te slaan.
De laatste jaren heeft ‘pleasende’ Sandy de overhand gehad. Zij wil graag dat iedereen het naar het zin heeft. Ze is een kei in het bewaren van de lieve vrede. Ze houdt van gezelschap, van mensen om zich heen. Houdt er niet van om alleen te zijn. Ze is allergisch voor conflictsituaties en ruzies. Zij doet vaak dingen voor het groter belang (en dat blijkt vaak het belang van anderen te zijn). Om het leuk te hebben én te houden met al die mensen, is ze bereid om heel veel te slikken. Dit houdt bijvoorbeeld in dat ze haar mond houdt, niet precies zegt wat ze vindt, en soms zelfs dingen tegen haar wil doet. Ze betaalt hiervoor een hoge prijs, want ze kropt op deze manier veel emoties op: boosheid, verdriet, ergernis en irritatie. En ze laat bovendien haar mening achterwege zodat het niet duidelijk is voor al die mensen om haar heen wat er nou precies in haar omgaat, wat zij ervan vindt.
Maar er is ook de verlegen Sandy, eveneens een jong meisje. Deze versie van Sandy is een stuk terughoudender, en kijkt altijd eerst even de kat uit de boom. Met name wanneer ze zich tussen onbekenden bevindt. Ze stapt niet zomaar op iedereen af, peilt op een afstandje wat voor vlees ze in de kuip heeft, neemt veelal een afwachtende houding aan, en houdt zich op de vlakte. Zij is vaak in de buurt van bange Sandy te vinden. De Sandy die handelt uit angst, en daardoor steevast in haar comfortzone blijft, waar het veilig en vertrouwd is. Waar gezonde nieuwsgierigheid er bij de verlegen Sandy nog voor zorgt dat ze uiteindelijk toch op iemand afstapt en een praatje gaat maken (zij het met het lood in haar schoenen en zwetende handpalmen), heeft iets dergelijks totaal geen effect meer op de bange Sandy. Zij ziet overal gevaar, bedreigingen. Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg en steek vooral niet met je hoofd boven het maaiveld uit. Dit Sandy-exemplaar is vooral bang om gekwetst te worden, is bang dat iemand haar pijn doet. Zij is van mening dat niemand haar kan krenken, zolang ze gewoon binnen blijft, in haar schulp, achter haar muurtje.
Als tegenhangers van deze jongere persoonlijkheden zijn er de wat oudere types. Één van de meest aanwezige Sandy’s is toch zeker botte Sandy. Botte Sandy is groot en sterk, stoer en hard. Zij zorgt ervoor dat er niemand aan haar kleine alter ego’s komt. Botte Sandy manifesteert zich middels de zogenaamde “Überbitch” modus. Zij is precies het tegenovergestelde van ‘pleasende’ Sandy, de tegenhanger ervan. Erger nog, ze is waarschijnlijk eerder het product ervan. Alle opgekropte woede of het weggestopte verdriet van ‘pleasende’ Sandy komt via botte Sandy naar buiten. Botte, vaak onbeholpen Sandy weet zich geen houding te geven. Ze is ongenuanceerd en soms ongenadig hard. Zij kan de hoeveelheid aan emoties en gevoelens niet goed kanaliseren, niet doseren. Haar lontje is kort en een gigantische ontploffing is dan vaak onvermijdbaar. Haar emmertje is regelmatig te vol en stroomt dan – met de gevolgen van dien – over. En in het ergste geval wordt het echt zwart voor haar ogen.
Beschermende Sandy helpt de jongere persoonlijkheden met veel liefde. Deze oude wijze vrouw houdt zich voornamelijk bezig met het beschermen, helpen en bijstaan van alle andere Sandy’s. De jonge, positieve Sandy, die vaak zo ongeremd is, dat ze in haar enthousiasme over haar eigen grenzen gaat. Maar ook ‘pleasende’ Sandy, bij wie het juist vaak voorkomt, dat anderen over haar grenzen gaan, doordat zij niet goed in staat is haar grenzen aan te geven of erger nog, doordat zij zelf weigert haar grenzen aan de buitenwereld kenbaar te maken. Beschermende Sandy trapt dan, in beide gevallen, even op de rem. Zegt tegen haar jongere uitvoeringen dat ze het rustiger aan mogen doen, dat ze niet alles maar hoeven te doen, dat ze ook tijd voor zichzelf mogen nemen. Maar beschermende Sandy zorgt ook voor haar bange ik en haar verlegen zelf. Laat hen weten dat je bepaalde risico’s in het leven moet nemen. Dat je alleen maar kunt leren in dit leven door te doen, en dat de kans groot is dat je daarbij onderuit gaat, maar dat er ook een kans bestaat dat je geluk, hoop en liefde zult treffen op je pad. Dat het niet erg is om je af en toe terug te trekken, maar dat ze zoveel leuks missen als ze zich continu verbergen voor de grote “boze” wereld en zichzelf niet laten zien. En beschermende Sandy ontfermt zich ook over botte Sandy. Ze helpt haar te relativeren. Helpt haar dingen vanuit een andere invalshoek te zien. Helpt haar door haar hart te gebruiken in plaats van op te gaan in haar hoofd. Terug naar de basis te gaan, en te weten wat ze al weet. Rust, liefde en vrede.
Maar er zijn nog zoveel andere Sandy’s (de analytische, de kritische, de filosofische,…), misschien wel een dozijn in totaal. Waarschijnlijk zelfs wel veel meer. Ik ben van mening dat al deze alter ego’s mij maken tot wie ik ben. Ik ben de som van al die verschillende Sandy’s, van al die stukjes. Maar de verhoudingen zijn nu een beetje zoek. Alle Sandy’s laten zich gelden op dit moment, wellicht bang dat ik van één van hen voorgoed afscheid zal nemen. Ze merken dat ik met de verhoudingen aan het experimenteren ben. Dat ik wil dat verlegen Sandy zich minder vaak laat zien, dat botte Sandy een andere manier vindt om zich te uiten, dat ik heel graag verder wil met positieve Sandy. En alsof al dat geëxperimenteer nog niet lastig genoeg voor mezelf is (ik vind het knap vermoeiend in ieder geval), het is ook zeker niet makkelijk voor mijn omgeving.
Want ik ben mezelf een beetje kwijt (en dus mijn familie een dochter, zus of nicht, mijn vrienden een vriendin, de mensen op mijn werk een werkneemster en collega). Ik voel me de laatste dagen uit balans, voor het eerst in maanden. Ik weet dat het een kwestie van naar mijn hart luisteren is, van mijn gevoel volgen… Maar er zijn andere factoren die me beïnvloeden en me soms even uit koers zetten: de zogenaamde verslavingen van mijn brein, die het zo prettig vinden om vast te houden aan bepaalde patronen, patronen waar mijn brein zo gewend aan is geraakt.
Ik weet dat het tijd is om mijn masker af te doen. Om de wereld te laten zien wie ik echt ben. Daarbij wordt nog flink wat afgevochten, hier binnen, in mijn hoofd. Bange Sandy voert momenteel de boventoon. En laten we het over botte Sandy maar niet hebben. Die was flink op dreef deze week, op het werk en tegen haar familie. Uit onmacht, denk ik zo. Uit een ongekend en onbegrensd verlangen te doen wat ze graag wil doen. En uit vermoeidheid.
Wat zou het toch heerlijk zijn als ik nu tegen mezelf kon zeggen: “En wil de echte Sandy dan nu opstaan?”, net als vroeger bij "Wie van de 3". En dat ik dan straks op een presenteerblaadje de echte Sandy aan de hele wereld zou kunnen voorstellen? En dat dát het dan zou zijn. Klaar, volgens de laatste technieken in elkaar gezet, met de beste snufjes. Maar ja, dat denkt de “makkelijke-weg” Sandy. De meesten van ons weet dat het leven zo niet in elkaar zit, dat er een reden voor deze innerlijke zoektocht is en dat alles wel goed komt.
